Aizanoi Antik Kenti, Türkiye‘nin ve Anadolu’nun unutulmuş tarihindeki en önemli şehirlerden birisi. Bugün Kütahya ili sınırları içerisinde bulunan Aizanoi, Çavdarhisar ilçesinde ve Kütahya il merkezine 58 km mesafede. İsim olarak kimileri onu Aizanoi kimileri ise Aizonai olarak biliyor. Biz de benzeri bir hatanın içerisinde olduk ve videolarımızda bunu fark edeceksiniz ancak şehrin esas adı Aizanoi ve bir de hikayesi var. Yazımızın sonunda bulunan gezi videomuzu izlemeyi unutmayın uyarısını vererek isim hikayesine geri dönelim.
Antik çağ Tanrılarının en büyüğü olarak sayılan Zeus’un kızı ve Müzler’den (Musalar-İlham Perileri) biri olan Erato ile, o dönemlerin en büyük krallarından biri olan, ekmek pişirme, dokuma yapma, tarım ile uğraşma gibi bilgileri insanlara öğreten bilge Arkadya Kralı Arkas’ın oğlu olan Azan bu kentin isim babası olmuş.
Aizanoi’nin bilinen tarihi
Kentin bugün çok daha fazla bilinen Efes, Bergama ve Side gibi şehirler ile çağdaş. Kentin tapınak bölgesinde ilk yerleşimin milattan önce 3000’li yıllara dayanıyor. Antik Frigya’ya bağlı şehrin sahipleri Aizanitisler’in bağlı bulunduğu krallık sürekli değişmiş. Helenistik dönemde Bithynia ve Bergama’ya bağlanan şehir, M.Ö. 133 yılında Roma İmparatorluğu sınırlarına dahil olmuş. Yerleşimin şehirleşmesi ve sikke basması ise bundan yaklaşık iki yüz yıl sonra gerçekleşiyor.
Bizans döneminde Piskoposluk merkezi olan Aizanoi, 7.yy sonrası önemini gittikçe kaybediyor. Zamanla tapınağın olduğu alanda bir hisar yapılıyor. Moğol istilası ile bu bölgeye gelen Çavdar Tatarları, Selçuklu döneminde bu bölgedeki hisara yerleşiyor. Böylece bölgenin ismi olan Çavdarhisar isminin kaynağını da açıklamış oluyoruz.
Kent, 1824 yılında keşfediliyor ve ilk kazılar bundan yaklaşık 100 yıl sonra başlıyor. 1970 yılından itibaren düzenli kazılar yapılıyor. Bugün de kazı çalışmaları devam etmekte.
Antik Kentin Önemi
Bu kenti diğerlerinden ayıran bir kaç ilk veya tek bulunmakta. Bunların ilki Macellum. Bugünkü Türkçe ile Borsa. Evet yanlış duymadınız. Aizanoi’de bulunan en önemli şeylerden birisi dünyada bilinen ilk borsanın burada bulunması. Bununla ilgili detaylı bilginin aşağıdaki videomuzda olduğunu söyleyip devam edelim.
Şehrin bir diğer özelliği ise dünyada orijinal haliyle ayakta kalabilen en sağlam Zeus Tapınaklarından birine sahip olması. Birkaç dönem tanrısına birden adandığı düşünülmekte. Esasen Zeus Tapınağı olsa da en bilindik fotoğraflarında Batı alınlığını süsleyen Tanrıça Kybele bulunuyor.
Tapınağın alt katına ve üst katına çıkan merdivenleri olmakla birlikte alt kata inen merdivenlerin çok dik olduğunu belirtelim. Bu alt kat ise Frig Tanrıçası Meter Steunene‘ye adanmış.
Aizanoi antik kentinin bir diğer özelliği ise dünyada örneğine bir başka yerde rastlanmayan, birbirine bağlı olarak inşa edilen tiyatro ve stadyum binalarıdır. Şehrin nüfus olarak ne kadar büyük olduğunu da gösteren bu binalar 2 ana kapı ile birbirine bağlanmış durumda. Sözü daha fazla uzatmadan sizleri bu Aizanoi antik kenti için hazırladığımız çekim ile baş başa bırakıyoruz.
